7036 sayılı İş Mahkemeleri Kanunu 25/10/2017 tarihli ve 30221 sayılı Resmi Gazete'de yayımlandı. Kanun arabulucuya başvurma zorunluluğu getirdi bu yazımızda arabuluculuğa ilişkin detayları inceledik.

Arabuluculuk sisteminin amacı nedir?

Sistemin amacı işçinin ve işverenin yaşadıkları sorunların uzman ve tarafsız arabulucularla hızla çözüme kavuşturulmasının sağlanmasıdır. Arabuluculuk, taraflar arasında iletişimi sağlayarak sorunu dostane biçimde çözmek için kullanılan yöntemlerden biridir. Burada amaç uzun ve masraflı olan yargı yoluna gitmeden uyuşmazlığın en kısa sürede ve en az maliyetle çözüme kavuşturulmasıdır.

Dava açmadan önce arabulucuya başvurmak zorunlu mudur?

Öncelikle dava açmadan önce arabulucuya başvurma şartı 01/01/2018 tarihinde yürürlüğe girecektir. Bu tarihten önce arabulucuya başvurmadan dava açılabilir.

Birazdan belirteceğimiz istisnaları hariç olmak üzere dava açmadan önce arabulucuya başvurmak zorunludur. Ancak, arabulucuya başvurmak zorunlu olmakla birlikte arabulucu aracılığıyla uzlaşmak zorunlu değildir. İlgililer arabulucu tarafından uzlaştırılamazlarsa dava yoluna gitmekte serbesttirler.

Görüşmeleri neticesinde tarafların üzerinde anlaşmaya vardıkları hususların tekrar dava konusu yapılması mümkün değildir. Arabuluculukta uzlaşılmış bir konunun dava konusu yapılabilmesi için iradeyi sakatlayan (tehdit, hile, cebir v.b.) bir durum olması gerekmektedir.

Hangi davalar arabulucuya gitmeksizin doğrudan açılabilir?

İş kazası veya meslek hastalığından kaynaklanan maddi ve manevi tazminat ile bunlarla ilgili tespit, itiraz ve rücu davaları arabulucuya gitmeksizin doğrudan dava edilebilir. Bunlar dışında kalan tüm uyuşmazlıklarda arabulucuya gidilmesi zorunludur.

Burada tazminata gerekçe gösterilen olayın iş kazası veya meslek hastalığı olması gerektiği unutulmamalıdır. İşçi tarafından talep edilebilecek, kıdem tazminatı, ihbar tazminatı, kötü niyet tazminatı, eşitliğe aykırılık tazminatı, sendikal tazminat, mobbing tazminatı, ücret, prim, ikramiye, fazla mesai ücreti, yıllık izin ücreti, hafta tatili ücreti, ulusal bayram ve genel tatil ücreti ve benzeri alacaklar için arabulucuya gidilmesi zorunludur.

Başvuru ve sonuçlanma süreleri

İşe iade talebiyle yapılacak başvurular iş sözleşmelerinin fesihinin tebliğinden itibaren 1 ay içinde arabulucuya yapılacaktır. Arabulucunun atanmasını takiben 3 hafta içerisinde uzlaşıldığına ya da uzlaşılamadığına dair karar verilmelidir. Bu süre zorunlu hallerde en fazla 1 hafta uzatılabilmektedir.

Uzlaşmaya varılamaması halinde, son tutanağın düzenlendiği tarihten itibaren 2 hafta içinde iş mahkemesinde dava açılabilir.

Dava dilekçesinin ekine arabulucu tutanağının eklenmesi gerekmektedir.

Alt işveren (taşeron ) işçisi işe iade için arabulucuya gidebilir mi?

Alt işverene bağlı işçilerin işe iade için arabulucuya başvurması mümkündür. Ancak bu durumda hem asıl işverenin hem de alt işverenin görüşmelerde bulunması gerekmektedir.

Arabuluculuk masrafları

Anlaşma sağlamasıalinde arabuluculuk ücret tarifesi üzerinden, işe iadede anlaşma sağlanırsa işçi alacakları üzerinden hesaplama yapılarak taraflar eşit şekilde ödeme yapacaklardır.

Anlaşma sağlanamazsa iki saatten az görüşme süreleri Hazine tarafından karşılanacak, iki saatten fazla süreli görüşmelerde ise iki saati aşan kısımlar taraflarca eşit şekilde karşılanacaktır.

Toplantıya katılımın sağlanması için masrafların toplantıya katılmayan üzerine bırakılacağı belirtilmiştir. Toplantılara mazeretsiz olarak katılmayan taraf masrafların tamamını karşılayacaktır

Kimler arabulucu olabilir?

Arabuluculuk başvurusu, işverenin bulunduğu yerleşim yerindeki veya işin yapıldığı yerin bağlı bulunduğu adliyelerde görev yapan arabuluculuk bürolarına yapması gerekmektedir.

Arabulucu olabilmek için Adalet Bakanlığınca yapılan yazılı ve uygulamalı sınavlarda başarılı olmak gerekmektedir Sınavlar yılda 2 kez yapılmaktadır.

Arabuluculuk yazılı sınavına girebilmek için:

* Türk vatandaşı olmak,

* Hukuk Fakültesinden mezun olmak

* Kasten işlenmiş bir suçtan mahküm olmamak,

* Mesleğinde en az beş yıllık kıdeme sahip olmak,

* Arabuluculuk eğitimini tamamlamak,

gerekmektedir.